Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 4 w Lublinie jest pierwszym ośrodkiem w Polsce, w którym z sukcesem przeprowadzono nowatorski zabieg embolizacji stawu kolanowego z powodu przewlekłego bólu. Metoda ta jest przełomem w leczeniu pacjentów z zapaleniem stawu, którym nie pomagają standardowe metody terapii ortopedycznej.
Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych jest powszechnym schorzeniem i obecnie czwartą główną przyczyną niepełnosprawności na świecie. Jej podstawowym objawem jest przewlekły ból, który często prowadzi do ograniczenia mobilności i znacznie wpływa na jakość życia chorych. Dotychczas w Polsce metodami stosowanymi w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych z powodu przewlekłego bólu były przede wszystkim farmakologia lub inwazyjna operacja wymiany stawu. Metody te nie są przeznaczone dla każdego chorego, a u dużej grupy pacjentów okazują się nieskuteczne.
Z nowej metody leczenia tego schorzenia mogą już korzystać pacjenci Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie. W tym miejscu po raz pierwszy w Polsce odbył się zabieg embolizacji naczyń stawu kolanowego. Stało się to możliwe dzięki współpracy Zakładu Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii USK Nr 4 w Lublinie kierowanego przez prof. dr hab. n. med. Annę Drelich-Zbroję z Klinicznym Oddziałem Rehabilitacji, którego Lekarzem Kierującym jest prof. dr hab. n. med. Tomasz Blicharski.
Dzięki współpracy radiologów zabiegowych z ortopedami dr n. med. Pawłem Kuczyńskim i prof. dr hab. n. med. Tomaszem Blicharskim do pierwszego zabiegu zakwalifikowano 39-letnią pacjentkę z przewlekłym bólem kolana spowodowanym przerośniętą błoną maziową. Procedurę przeprowadzili radiolodzy zabiegowi: dr med. Maciej Szmygin w asyście prof. Uniwersytetu Medycznego w Lublinie dr hab. n. med. Krzysztofa Pyry.
Embolizacje to małoinwazyjne zabiegi wykonywane w celu redukcji lub eliminacji patologicznego unaczynienia, w tym przypadku przekrwienia błony maziowej. Polegają na przezskórnym (przez nacięcie o szerokości 2 milimetrów) wejściu do naczynia, następnie wprowadzeniu cewnika (cienkiej rurki) do naczynia zaopatrującego zmianę i jego zamkniecie materiałem embolizacyjnym. Największe korzyści embolizacji to:
- wysoka skuteczność,
- brak szerokich nacięć na skórze,
- brak długiej hospitalizacji i szybki powrót do codziennych czynności,
- brak konieczności stosowania znieczulenia ogólnego.
Metod leczenia, które można zastosować w przypadku bólu wynikającego z przerośniętej błony maziowej, jest wiele. Do tej pory, jeżeli farmakoterapia i dostawowe podawanie leków, w tym sterydów nie przynosiły oczekiwanych rezultatów, pacjentom można było zaproponować leczenie chirurgiczne wymiany stawu kolanowego, które jest zabiegiem radykalnym i do którego nie każdy pacjent się kwalifikuje. Embolizacja jest natomiast procedurą o mniejszej inwazyjności, stanowiącą skuteczne rozwiązanie dla chorych niemogących skorzystać z klasycznego leczenia. Ponieważ jest to nowość, stosowano ją dotychczas w niewielu miejscach w Europie. Razem z doktorem Maciejem Szmyginem poznaliśmy ją w Nowym Jorku. Następnie byliśmy na kilku zagranicznych konferencjach poświęconych leczeniu nie tylko stawów kolanowych, ale też barkowych czy łokciowych – mówi prof. Krzysztof Pyra.
Po ostatnim zjeździe, który miał miejsce w Lizbonie i na którym po raz kolejny została potwierdzona wysoka skuteczność tej metody, postanowiliśmy wdrożyć ją w USK Nr 4 w Lublinie. Dzięki uprzejmości profesora Tomasza Blicharskiego i doktora Pawła Kuczyńskiego udało się zakwalifikować do zabiegu pierwszą pacjentkę. W Zakładzie Radiologii Zabiegowej od lat wykonywane są różne rodzaje embolizacji. Trudność niedawno wprowadzonej procedury polega na tym, iż kaliber naczyń jest dużo mniejszy niż w przypadku dotychczasowych procedur, ponadto materiał embolizacyjny ma postać dużo mniejszych kulek, o średnicy 0,15 mm. Znalezienie odpowiednich naczyń i ich zamknięcie jest więc bardziej skomplikowane. Teraz, po miesiącu od przeprowadzenia pierwszego takiego zabiegu, możemy powiedzieć, że zakończył się on sukcesem. Bardzo się cieszymy, że wszystko poszło zgodnie z oczekiwaniami i w badaniu kontrolnym przeprowadzonym od razu po zabiegu mogliśmy zaobserwować poprawę w postaci zmniejszenia przekrwienia błony maziowej – mówi dr Maciej Szmygin.
Zastosowanie metody embolizacji naczyń w leczeniu stawu kolanowego w przypadku przewlekłego bólu to nowość nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Jej skuteczność w łagodzeniu objawów bólowych u pacjentów z łagodną do umiarkowanej chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego potwierdziły badania przeprowadzone w ostatnich latach. U osób, które przeszły zabieg, zaobserwowano wysoką skuteczność leczenia bólu i przewlekłego zapalenia błony maziowej. Efekt embolizacji okazał się też długotrwały, a sam proces – bezpieczny. W grupie badanych wykryto małą liczbę działań niepożądanych i tylko niewielka cześć pacjentów wymagała wykonania kolejnej procedury związanej z leczeniem stawów w ciągu kilku lat od zabiegu embolizacji.
Dotychczas zabieg przeprowadzono jedynie w nielicznych ośrodkach zagranicznych. Nowe podejście do terapii bólu zastosowane po raz pierwszy w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym Nr 4 w Lublinie stanowi przełom dla polskich pacjentów, u których leczenie zachowawcze lub chirurgiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lub którzy nie kwalifikują się do leczenia chirurgicznego ze względu na wiek czy choroby współistniejące. Jedną z takich pacjentek była pani Ewa.
Mimo zastosowania wszystkich dostępnych metod leczenia ortopedycznego pacjentka nadal odczuwała silny ból, a jej kolano pozostawało ciepłe, co wskazywało na zaawansowany stan zapalny. Skutkowało to znaczącym dyskomfortem u chorej i utrudniało jej codzienne funkcjonowanie. Z powodu braku oczekiwanych rezultatów szukaliśmy alternatywnych rozwiązań. Kwalifikacją pacjentki oraz przygotowaniem do zabiegu zajmował się doktor Paweł Kuczyński specjalizujący się w małoinwazyjnych metodach leczenia ortopedycznego. Dr Kuczyński od lat zajmuje się podawaniem leków pod kontrolą ultrasonografii oraz prowadzi badania nad nowoczesnymi technikami leczenia, co pozwoliło na precyzyjne przygotowanie do nowatorskiej procedury embolizacji stawu – mówi prof. Tomasz Blicharski.
Nad badaniami obrazowymi pacjentki oraz przeprowadzeniem zabiegu przez zespół Zakładu Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii USK Nr 4 w Lublinie czuwała kierująca jednostką prof. Anna Drelich-Zbroja. Metodami stosowanymi do kwalifikacji i dalszej oceny skuteczności zabiegu były nowatorskie badania rezonansem magnetycznym i USG z wykorzystaniem obrazowania mikroprzepływów oraz ultrasonograficznych środków kontrastujących. Zakład Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii USK Nr 4 w Lublinie jest jednym z pionierskich ośrodków w kraju stosujących nowoczesne metody diagnostyki ultrasonograficznej w ocenie patologii błony maziowej. Wcześniej zespół diagnostyczny miał okazję wykorzystać tego rodzaju metodę diagnostyczną w ocenie patologii naczyniowych, narządów miąższowych, głównie wątroby i nerek (w tym pacjentów po transplantacji) oraz aktywności nieswoistych zapaleń jelita.
Metody diagnostyki obrazowej, które zastosowaliśmy w kwalifikacji, a następnie w monitorowaniu pacjentki po leczeniu to uznane i szeroko stosowane badanie rezonansem magnetycznym oraz nowatorskie opcje ultrasonograficzne, takie jak mikro przepływy i badanie CEUS, czyli zastosowanie kontrastów ultrasonograficznych. Pragnę podkreślić, że obie metody są bezpieczne dla naszych pacjentów. Wraz z dr Moniką Miazgą i dr Marylą Kuczyńską z naszego zakładu mamy już całkiem bogate doświadczenie w ich stosowaniu w ocenie różnych patologii – mówi prof. Anna Drelich-Zbroja
Zabieg zakończył się sukcesem terapeutycznym. W badaniach przeprowadzonych po zabiegu, obrazowych i laboratoryjnych błona maziowa nie wykazuje już cech zapalenia. Poprawę można zaobserwować także klinicznie. Kolano pacjentki przestało boleć, co przyniosło jej olbrzymią ulgę i możliwość powrotu do normalnego funkcjonowania. Stało się tak dzięki naszej dobrej współpracy z radiologami. Jako Kliniczny Oddział Rehabilitacji chcemy kontynuować współpracę z Zakładem Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii, aby nadal pomagać pacjentom z przewlekłymi schorzeniami stawów – mówi dr Paweł Kuczyński.
W Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym Nr 4 w Lublinie procedura embolizacji została już zaproponowana kolejnym pacjentom z przewlekłym bólem stawu kolanowego.
Zespół kwalifikujący pacjentkę i przeprowadzający zabieg:
Radiolodzy zabiegowi: dr n. med. Maciej Szmygin, dr hab. n. med., prof. UM Krzysztof Pyra
Ortopedzi: dr n. med. Paweł Kuczyński i prof. dr hab. n. med. Tomasz Blicharski
Pielęgniarki: Anna Bielecka i Katarzyna Wójtowicz
Technik RTG: Marcelina Wilk
Źródło: Informacja prasowa USK nr 4 w Lublinie.
